Iedereen piekert wel eens en dat is normaal. Het wordt pas problematisch als we er niet mee op kunnen houden. Zorgen over werk, gezondheid, relaties of de toekomst in het algemeen proberen we actief te lijf te gaan door eindeloos gepieker. Het leidt echter zelden tot oplossingen, eerder tot stress, angst en andere mentale problemen.
Waarom piekeren we eigenlijk?
Piekeren is, biologisch gezien, een activiteit van de hersenen om ons te beschermen tegen mogelijke gevaren. We proberen uit angst voor het onbekende te voorspellen wat er fout kan gaan, zodat we voorbereid zijn op de toekomst. We willen daarmee controle krijgen over onzekere situaties. Het probleem is echter dat we vooral piekeren over zaken waar we geen vat op hebben, zoals de toekomst of wat anderen van ons vinden. Ook kan uit perfectionisme ieder detail overdacht worden om te anticiperen op mogelijke fouten of negatieve reacties. Tenslotte kan piekeren een gewoonte zijn geworden, een onbewuste, automatische reactie bij stress. Het piekeren draagt dus meestal niet bij tot echte oplossingen, het houdt ons gevangen in eindeloze gedachten.
ACT en piekeren
ACT (Acceptance and Commitment Therapy) kan ons helpen op een gezonde manier met onze piekergedachten om te gaan. Deze methode probeert niet, zoals veel traditionele benaderingen, onze piekergedachten te stoppen, te bestrijden of te vervangen, maar ze te accepteren en tegelijkertijd ons bewust te committeren aan gedrag dat voor ons waardevol en zinvol is, ondanks de zorgen die we ons maken.
ACT werkt met zes belangrijke pijlers die je kunnen helpen om beter om te gaan met piekeren:
- Acceptatie
In plaats van te vechten tegen je piekergedachten, leer je deze gedachten te accepteren. Het gaat erom dat je je piekergedachten erkent, maar dat ze niet bepalend zijn voor je handelen. - Defusie
Afstand nemen van je gedachten, zodat we er niet meer helemaal in opgaan en ze voor de waarheid aannemen, maar ze eerder zien als woorden of beelden en creaties van onze hersenen. - Leven in het Hier-en-Nu
Piekeren brengt ons bijna altijd in de toekomst of het verleden, maar ACT moedigt aan om meer in het moment te leven. Mindfulness-technieken worden ingezet om de aandacht te brengen naar het huidige moment, waardoor je minder meegesleept wordt door je zorgen. - Zelf als Context
In ACT leren we dat we meer zijn dan onze gedachten en gevoelens. Dit helpt ons om ons niet te identificeren met onze piekergedachten. In plaats van te zeggen: "Ik ben een piekeraar", kun je leren zeggen: "Ik merk dat ik piekergedachten heb". - Waarden
Een belangrijk onderdeel van ACT is het helder krijgen van je waarden: wat vind je écht belangrijk in het leven? Wanneer je gericht bent op je waarden, kun je je gedrag daarop afstemmen, ongeacht de zorgen die je ervaart. Dit helpt je om ondanks het piekeren toch in overeenstemming met je waarden te handelen. - Toegewijd handelen
In plaats van verlamd te raken door te piekeren, kun je met behulp van de ACT-methode handelen in overeenstemming met je waarden. Zelfs als je piekergedachten hebt, kun je besluiten om actie te ondernemen die aansluit bij wat je belangrijk vindt.
Laat piekeren je niet tegenhouden om te doen wat je belangrijk vindt. Zelfs als je zorgen hebt, probeer toch kleine stappen te zetten in de richting van je waarden en doelen. Dit geeft je het gevoel van controle terug en zorgt ervoor dat piekeren niet je hele leven overneemt.
Conclusie
Piekeren is een normaal, menselijk verschijnsel, maar wanneer het chronisch wordt, kan het ons leven belemmeren. Door gedachten te accepteren in plaats van ze te bevechten, en je te richten op wat je echt belangrijk vindt, kun je leren om te leven met piekeren zonder dat het je tegenhoudt.
Coach Psycholoog Alphen aan den Rijn ACT piekeren
Reactie plaatsen
Reacties